Homocystynuria jest bardzo rzadką chorobą metaboliczną, która ma podłoże genetyczne. W dużym uproszczeniu polega na nieprawidłowym metabolizmie aminokwatu metioniny. Jakie ma objawy? Jak można z nią walczyć? Czego obawiać się przy tej chorobie?
Choroba jest dziedziczona autosomalnie recesywnie, najczęściej spowodowana mutacją w genie CBS. Może też być spowodowana mutacjami w genach MTHFR, MTR, MTRR i MMADHC. Choroba powoduje niedobór enzymu beta-syntazy cystationiny, co prowadzi do wzrostu poziomu homocysteiny we krwi i moczu oraz uszkodzenia nabłonka, co skutkuje nieprawidłowościami w tkance łącznej, kostnej, ośrodkowym układzie nerwowym oraz tkankach oczu. Istnieje również skłonność do niedoborów kwasu foliowego i witaminy B12. Choroba jest rzadka i występuje z częstością 1:160 000 urodzeń.
Objawy Homocystynurii
Homocystynuria to choroba genetyczna, w wyniku której dochodzi do zaburzenia metabolizmu aminokwasów. Dzieci z tą chorobą mogą mieć opóźniony rozwój, trudności z przybieraniem na wadze oraz niedobory wzrostu w porównaniu z rówieśnikami. Choroba ta jest zmienna i może przebiegać łagodnie lub ciężko.
Mogą wystąpić objawy oczne, takie jak:
- krótkowzroczność,
- zmiana koloru moczu
- zaćma,
- jaskra,
- drżenie tęczówek
- objawy kostno-szkieletowe, takie jak wady postawy, osteoporoza i skłonność do złamań.
Chorzy mogą mieć postępującą niepełnosprawność umysłową, zaburzenia osobowości, nastrojów oraz padaczkę. Często występują napady zmęczenia, podobne do zespołu przewlekłego zmęczenia. Homocystynuria jest leczona pirydoksyną, jednak niektórzy pacjenci reagują na leczenie lepiej niż inni. Choroba ta może prowadzić do powikłań zakrzepowo-zatorowych i zgonu, zwykle w 3. dekadzie życia.
Diagnostyka homocystynurii
Diagnoza homocystynurii obejmuje przeprowadzenie wywiadu, badanie przedmiotowe oraz badania laboratoryjne. W trakcie wywiadu lekarz będzie zbierał informacje na temat objawów występujących u dziecka oraz chorób w rodzinie. Badanie przedmiotowe pozwala na zauważenie charakterystycznych cech choroby.
Badania laboratoryjne obejmują analizę poziomu aminokwasów we krwi i moczu, w tym całkowitej homocysteiny oraz metioniny, a także badanie aktywności syntetazy cystationiny oraz badania przesiewowe w kierunku mutacji CBS. W Polsce, w ramach Programu Badań Przesiewowych noworodków, przeprowadzane są badania przesiewowe w kierunku homocystynurii. Osoby z homocystynurią oraz ich rodziny powinny zostać skierowane na poradnictwo genetyczne.
Diagnostyka różnicowa powinna obejmować inne przyczyny wad rozwojowych, takie jak zespół Marfana, zespół Weilla-Marchesaniego, hiperlizynemii czy sulfocysteinurii.
Homocystynuria – leczenie
Rozpoznanie choroby u noworodka powinno skutkować wdrożeniem wczesnej terapii, która pozwala zachować sprawność intelektualną i zapobiega zaburzeniom rozwojowym. U pacjentów dobrze reagujących na leczenie witaminą B6 podaje się ją wraz z witaminą B12 i kwasem foliowym. U pacjentów niereagujących na pirydoksynę, stosuje się dietę z ograniczeniem białka zwierzęcego i metioniny, jednocześnie suplementując cysteinę, witaminą B12 i kwasem foliowym oraz bezwodną betainą. Celem leczenia jest utrzymanie poziomu homocysteiny poniżej 11μmol/L, a najlepiej poniżej 5μmol/L. Wady wynikające z przebiegu homocystynurii należy leczyć odpowiednio. W przypadku planowanej operacji, należy mieć na uwadze większe ryzyko powikłań zakrzepowo-zatorowych, a przed zabiegiem należy zbadać poziom homocysteiny i czynnika krzepnięcia oraz wdrożyć dietę niskobiałkową. U kobiet w ciąży chorujących na homocystynurię zaleca się leczenie przeciwkrzepliwe w trzecim trymestrze i okresie połogu.