- Wirus RSV – co to jest
- RSV – patogeneza wirusa
- Objawy zakażenia RSV
- Jak potwierdzić zakażenie wirusem RSV
- Jak leczyć wirusa RSV?
- Profilaktyka – jak uniknąć zakażenia wirusem RSV
Wirus RSV czyli Respiratory Syncytial Virus rozprzestrzenia się drogą kropelkową. Do zakażenia dochodzi wskutek kontaktu z osobą wcześniej zainfekowaną lub też przez kontakt z przedmiotami, które miły kontakt z wydzieliną z dróg oddechowych zakażonego. Punktem wejścia wirusa do organizmu jest błona śluzowa nosa oraz spojówki. Okres inkubacji tego wirusa wynosi od dwóch do ośmiu dni, z kolei czas wydalania wirusa przez zakażonego to około 8 dni. Niemowlęta oraz osoby z upośledzoną odpornością mogą wydalać go nawet 4 tygodnie.
Infekcje wirusem RSV są bardzo częste – nawet u 95% wszystkich dzieci do 2 roku życia stwierdza się istnienie przeciwciał w organizmie, które potwierdzają kontakt z tym wirusem. Niestety, przechorowanie nie daje odporności i nie chroni przed kolejnym zachorowaniem – reinfekcje się zdarzają i to niestety częściej, niż nam się wydaje.
Chorować mogą osoby w każdym wieku, tak noworodki, jak i seniorzy. W grupach szczególnego ryzyka znajdują się:
- noworodki z niską masą urodzeniową
- niemowlęta karmione sztucznie
- dzieci z dysplazją oskrzelowo-płucną
- dzieci z upośledzoną odpornością
U pacjentów z tzw. grupy ryzyka, przebieg często jest ciężki i wymaga hospitalizacji, nawet z uwzględnieniem OIT. Statystycznie to właśnie wirus RSV jest najczęstszą przyczyną hospitalizacji z powodu zakażeń układu oddechowego u dzieci.
Zakażenia wirusem RSV mają charakter sezonowy. W naszym umiarkowanym klimacie najczęściej pojawiają się jesienią i trwają do wiosny.
Wirus RSV – co to jest?
Ten bardzo popularny wirus należy do rodziny Paramyxoviridae, w której skład wchodzą jednoniciowe RNA wirusy. W przeciwieństwie do znaczącej większości wirusów tej rodziny, wirus RSV nie zawiera hemaglutyniny ani neuraminidazy. W hodowlach komórkowych wirus doprowadza do zlewania się komórek i tworzenia tzw. syncytiów.
RSV – patogeneza wirusa
Najcięższe postacie zakażenia tym wirusem notuje się u niemowląt do 6 miesiąca życia. Pomimo tego, że dziecko rodzi się z matczynymi przeciwciałami, istnieje duże ryzyko, że w kontakcie z zakażonym również i taki niemowlak zostanie zarażony. Na podstawie licznych obserwacji, naukowcy doszli do wniosku, że samo zakażenie ma podłoże immunologiczne.
Objawy zakażenia RSV
U małych dzieci zakażenie tym wirusem najczęściej manifestuje się objawami ze strony dróg oddechowych. Przyjmuje postać zapalenia oskrzelików (bronchiolitis) i płuc (pneumonia), w niektórych – choć bardzo rzadkich – przypadkach może wywoływać również zapalenie tchawicy i oskrzeli (tracheobronchitis). Samo zakażenie w objawach bardzo przypomina przeziębienie – najbardziej charakterystycznym objawem jest kaszel. U mniej niż 1% chorych zakażenie może mieć charakter bezobjawowy.
Jako często występujące powikłanie zakażenia wirusem RSV wymienia się zapalenie ucha środkowego (otitis media). Starsze dzieci oraz dorośli zakażenia RSV przechodzą bardzo łagodnie lub bezobjawowo, dlatego, że zwykle są to reinfekcje. Jedynie osoby z grup ryzyka mogą doświadczać ciężkiego przebiegu choroby. Takie ryzyko dotyczy między innymi osób starszych, osób z współistniejącymi chorobami przewlekłymi oraz pacjentów z upośledzonym układem odpornościowym.
Jak potwierdzić zakażenie wirusem RSV
Potwierdzić zakażenie można na co najmniej trzy sposoby. Wszystkie z udziałem diagnostów laboratoryjnych. Można wyizolować wirusa z krwi pacjenta w trakcie choroby lub wykryć antygeny kwasu nukleinowego wirusa (np. metodą immunofluorescencji bądź techniki immunoenzymatycznej. Bada się także RNA wirusa metodą PCR w komórkach nabłonkowych górnych dróg oddechowych (wymaz). Ostatnia metoda pozwala sprawdzić czy pacjent – niedawno lub jakiś czas temu przebył zakażenie wirusem RSV. Badanie polega na oznaczeniu poziomów przeciwciał swoistych dla tego wirusa.
Jak leczyć wirusa RSV
U zdecydowanej większości pacjentów, leczenie polega na odpowiednim nawadnianiu i kontrolowaniu temperatury. W ciężkich przypadkach pacjentowi podaje się tlen, a w bardzo ciężkich oddychanie wspomagane (respirator). Niektórzy lekarze w trakcie leczenia wspomagają pacjenta preparatami z rybawiryną i kortykosteroidami. Ich skuteczność w walce z infekcją wywołaną RSV nie została potwierdzona.
Jak chronić się przed zakażeniem – wirus RSV w natarciu
Niestety na chwilę obecną nie ma żadnej szczepionki, która chroniłaby zwłaszcza najmłodszych przed zakażeniem wirusem RSV. W latach 60 tych XX wieku taka szczepionka była wprowadzona. Niestety szybko okazało się, że nie tylko nie chroni pacjentów, a wręcz stwarza dla nich zagrożenie. Szczepionkę wycofano i do tej pory nie udało się wprowadzić do obiegu nowej.
Możemy próbować po prostu uniknąć zakażenia, jednak wirus jest bardzo zakaźny. Należy zachowywać wzmożoną ostrożność w kontaktach z osobami zakażonymi i bezwzględnie przestrzegać zasad higieny.
BIBLIOGRAFIA
- Collins P.L., McIntosh K., Chanock R.M.: Respiratory Syncytial Virus, [w:] Fields B.N., Knipe D.M., Howley P.M. (red.): Fields Virology, Lippincott-Raven Publishers, Philadelphia 1996, 1313-1351.
- Hall C.B., McCarthy C.A.: Respiratory Syncytial Virus, [w:] Mandell G.L., Bennett J.E., Dolin R. (red.): Principles and Practice of Infectious Diseasses, Elsevier, 2005, 2008-2021 (wyd. VI).
- Wilczyński J., Torbicka E., Brzozowska-Binda A., Szymańska U.: Wirusowe zakażenia układu oddechowego u małych dzieci w sezonie 1996-1997, Przegl Epidemiol 1998; 52: 455-462.