Co to jest kaszel?
Kaszel to naturalny odruch organizmu. Jest to gwałtowny ruch wyrzucenia powietrza z dróg oddechowych, często połączony z chrząknięciem. Istnieje wiele rodzajów kaszlu, a najpopularniejsze to:
- kaszel ostry
- przewlekły
- alergiczny
- kaszel w infekcji górnych dróg oddechowych
- produktywny (mokry)
- bezproduktywny (suchy)
W zależności od rodzaju oraz przyczyny kaszlu, różne jest postępowanie z tym kaszlem. Inaczej wygląda też kaszel u dzieci i inaczej u dorosłych. Kaszel jest odruchem bezwarunkowym i zalicza się go do mechanizmów ochronnych układu oddechowego. Powodowany jest poprzez pobudzenie punktów kaszlowych, które znajdują się w oskrzelach, tchawicy, nosogardzieli i krtani. Kaszel może być także podzielony ze względu na czas trwania na kaszel ostry nagły (trwający do 3 tygodni), kaszel przewlekający się (od 3 do 8 tygodni) oraz kaszel przewlekły (powyżej 8 tygodni).
Kaszel może pojawiać się również w efekcie pobudzenia przez impulsy z tkanki płucnej (w wyniku obrzęku płuc, zastoju płuc), opłucnej (np. złamanie żebra, zapalenie opłucnej), przepony, przewodu słuchowego zewnętrznego lub jamy brzusznej.
Czym różni się kaszel mokry od suchego? Jaki to nieproduktywny, a jaki produktywny?
Kaszel bezproduktywny czy też nieproduktywny, to kaszel suchy. Jest bardzo niekorzystny, bo nie dość, że nie poprawia w żaden sposób samopoczucia chorego, to może powodować szereg skutków ubocznych. Długotrwały kaszel suchy powoduje pękanie naczynek krwionośnych, w obciążonej śluzówce dróg oddechowych. W wyjątkowych sytuacjach może doprowadzić do omdlenia i krwawych wybroczyn.
Z kolei produktywny jest bardzo korzystny, w niektórych sytuacjach wręcz pożądany, ponieważ umożliwia usunięcie zanieczyszczonej wydzieliny oskrzelowej. Jeżeli wydzielina ta będzie zbyt długo zalegać w drogach oddechowych, może doprowadzić do nadkażenia bakteryjnego.
W sytuacji, gdy wydzielina nie jest usuwana naturalnie, bo np. śluzu jest za mało lub jest on zbyt gęsty i lepki, konieczne może się okazać stosowanie leków wykrztuśnych oraz preparatów rozrzedzających wydzielinę.
Przyczyny ostrego kaszlu u osób dorosłych
- Istnieje wiele potencjalnych przyczyn kaszlu u dorosłych. W zależności od tego jaka jest przyczyna, jak długo trwa oraz jak bardzo utrudnia on codzienne funkcjonowanie, zastosowane może być różne leczenie.
- infekcja dróg oddechowych (np. zapalenie oskrzeli)
- zapalenie płuc
- spływanie wydzieliny z nosa po tylnej ścianie gardła
- zaostrzenie przewlekłej obturacyjnej choroby płuc
- ciało obce w gardle
- zatorowość płucna
- niewydolność serca
Przyczyny przewlekłego kaszlu u dorosłych
- przewlekłe zapalenie oskrzeli
- spływanie wydzieliny z nozdrzy tylnych
- refluks żołądkowo-przełykowy
- astma
- po chorobie
- inhibitory ACE
- krztusiec
- rak nagłośni
- gruźlica
Przyczyny ostrego kaszlu u dzieci
Kaszel u dzieci może mieć zupełnie inne podłoże, niż u dorosłych. U dzieci najczęściej powodem kaszlu jest postępująca infekcja. Dzieci ze względu na słabszą odporność, którą de facto dopiero budują, zapadają na infekcje bardzo często, zwłaszcza w sezonie jesienno-zimowym, bardzo często towarzyszy infekcjom u dzieci. Najczęstsze przyczyny kaszlu ostrego u dzieci to:
- bakteryjne zapalenie tchawicy
- ciało obce w gardle
- krup
- kontakt z chemikaliami
- zakażenie bakteryjne dróg oddechowych
- zakażenie wirusowe dróg oddechowych
- zapalenie głośni
- zapalenie płuc
Przyczyny przewlekłego kaszlu u dzieci
Także dzieci mogą borykać się z przewlekłym kaszlem, którego przyczyn należy upatrywać w:
- astmie
- gruźlicy
- ciele obcym umieszczonym na trwałe w gardle
- krztuścu
- kaszlu psychogennym
- mukowiscydozie
- zapaleniu płuc wywołanym chlamydią
- refluksie żołądkowo-przełykowym
- pierwotnej dyskinezy nabłonka rzęskowego
- uszkodzeniu dróg oddechowych
Jakie leki stosować?
Kaszel o charakterze suchym, nieproduktywnym jest bardzo męczący i uciążliwy. Stosuje się przy nim leki przeciwkaszlowe, głównie syropy z kodeiną. Można wspomagać się także domowymi sposobami. Konieczne jest nawilżanie śluzówki i utrzymywanie odpowiedniej wilgoci w pomieszczeniach. Przy kaszlu mokrym stosuje się leki rozrzedzające wydzielinę zwane mukolitykami – mają one działanie ułatwiające odkrztuszanie.
Syrop 2w1
Coraz częściej, zwłaszcza z reklam, kojarzyć możemy syropy na oba rodzaje kaszlu jednocześnie, które mają one działać zarówno na kaszel suchy, jak i mokry. Jak miało by to działać? Wszystko zależy od składu syropu. Niektóre preparaty zawierają rzeczywiście zarówno substancje wykrztuśne, jak i hamujące. Są to składniki o przeciwstawnym działaniu, co w przypadku wydzieliny mokrej może skutkować zatrzymaniem odruchu wykrztuszania. Syropy 2 w1 nie są zalecane i o wiele lepiej zastosować dedykowany syrop na konkretny rodzaj kaszlu – po pierwsze nie szkodzić!