Owsica – Owsiki ludzkie

• Co to są owsiki?
• Owsiki – jak można się zarazić?
• Owsiki – przyczyny
• Objawy owsicy – czy Twoje dziecko ma owsiki?
• Owsica – skutki uboczne
• Owsica – jak sprawdzić czy dziecko ma owsiki
• Leczenie owsicy – jak pozbyć się owsików
• Owsica, a dieta
• Jak uniknąć owsików? Czy można ochronić się przed owsicą?
• Najczęstsze pytania o owsiki

Owsiki to pasożyty ludzkie, oznacza to, że nie atakują innego gatunku jak tylko człowieka. Zazwyczaj bytują w jelicie grubym, ale może zdarzyć się, że żerują w innym obszarze ludzkiego ciała. Owsica jest nazywana chorobą wieku dziecięcego, ponieważ to właśnie dzieci najczęściej chorują i stanowią źródło zakażenia.

Najważniejsze informacje	Zmienne
Objawy	świąd odbytu, utrata apetytu, bladość skóry, podkrążone oczy, drapanie miejsc intymnych, problemy ze snem
Patogeny	Enterobius vermicularis
Specjalista	pediatra, internista
Czas trwania	od zastosowania leczenia maksymalnie kilka dni
Prewencja	higiena, zachowanie czystości

Co to są owsiki?

Owsiki to pasożyty. Z wyglądu przypominają niewielkie, cienkie, białe niteczki, niczym drobniutkie ziarenka ryżu. Samce i samice owsików mają różne rozmiary – samce owsika są mniejsze, samice mogą osiągać nawet ponad centymetr długości. Owsiki to jedne z nielicznych pasożytów, które widoczne są gołym okiem. Zakażone dziecko jest bardzo nerwowe, może mieć podkrążone oczy, często skarży się na ból głowy, a nocą nie może spać w wyniku świądu okolic intymnych. Owsiki „wychodzą” głównie nocą, gdy jest ciemno, dlatego w nocy i nad ranem dziecko funkcjonuje gorzej.

Owsiki – jak można się zarazić?

Owsica jest niezwykle zaraźliwa. O samo zakażenie również nietrudno, zwłaszcza w dużych skupiskach dzieci, które nie do końca potrafią same zadbać o higienę. Wystarczy niezachowanie podstawowych zasad higieny i gotowe. Rzadkie lub niedokładne mycie rąk i brak dezynfekcji powierzchni, z którą stykają się pupa i ręce dziecka, to pierwszy krok do zarażenia owsicą. W zasadzie, jaja owsików mogą znajdować się dosłownie wszędzie. Samice owsików żyją w jelitach człowieka. Jaja składają wieczorem, w nocy wędrują w okolice odbytu żywiciela i powodują ogromny świąd tych okolic. Nieświadome zakażenia dziecko drapie się, próbując dać upust świądowi, przez co przenosi jaja owsików w inne miejsca. Jaja owsików są niewielkie, mogą utknąć również pod paznokciami i zostać tam na dłużej – później wystarczy już tylko kontakt dłoń w dłoń i zakażenie jest już bardzo proste.

Choć głównym źródłem zakażenia jest żywy człowiek, może zdarzyć się też, że do zakażenia dojdzie po kontakcie z bielizną osoby zakażonej. Jaja owsików mogą przetrwać także na innych powierzchniach: na ręczniku, na desce sedesowej, na pościeli czy nawet w wannie. Niestety, skażone mogą być także produkty spożywcze, dlatego tak istotna jest prawidłowa higiena i troska o czystość.

Owsicą można zarazić się również drogą kropelkową – choć wydaje się to mało prawdopodobne, jest to możliwe. Jaja owsików są bardzo małe, ale mogą unosić się swobodnie w powietrzu. Dorosłe wyklute owsiki mogą żyć nawet 2 miesiące, jednak ich ogromna zdolność do samorozmnażania się sprawia, że z problemem można walczyć nawet kilka miesięcy.

Owsiki – przyczyny

Zarażenie owsicą jest skutkiem braku higieny, nienależytej higieny, złych warunków sanitarno-higienicznych, przebywania z zakażonym pacjentem: domownikiem, dzieckiem w żłobku, przedszkolu czy rzadziej w szkole. Źródłem zakażenia zawsze jest człowiek – owsicą nie zarazimy się od psa czy kota, ani od żadnego innego zwierzęcia.

Objawy owsicy – czy Twoje dziecko ma owsiki?

Objawy zakażenia owsicą są dość charakterystyczne. Wymienić tutaj można uporczywy świąd w okolicach intymnych, raczej w okolicy odbytu. Świąd spowodowany jest nocnymi wędrówkami samic, które krążą po to, by złożyć kolejne jaja. Swędzenie dokucza zakażonemu głównie w nocy i nad ranem, może powodować problemy z zasypianiem, a nawet bezsenność.

Najmłodsi pacjenci często nie rozumieją co się z nimi dzieje, gdy są zakażeni owsicą. Są rozdrażnieni, mają problem z koncentracją. Dzieci często skarżą się na bóle głowy oraz bóle brzucha. Małe dzieci mogą nie kontrolować potrzeb fizjologicznych. Wielu rodziców u swoich pociech w trakcie choroby zauważa także…zgrzytanie zębami.

Dodatkowe nieoczywiste objawy to między innymi:

• utrata apetytu
• spadek masy ciała
• bladość skóry
• podkrążone oczy

U dziewczynek, które zakażą się owsicą, uporczywy świąd może pojawiać się także w okolicach pochwy, ponieważ samice owsików posiadają zdolności, aby wnikać do narządów płciowych, w których mogą doprowadzić do stanu zapalnego. Istnieją udokumentowane przypadki, gdzie rozległa owsica doprowadziła do zapalenia wyrostka robaczkowego.

Dorośli pacjenci, którzy chorują na owsicę, manifestują dokładnie takie same objawy jak dzieci, jednak o mniejszym nasileniu.

Owsica – skutki uboczne

Zakażenie owsikami, jak każda nieleczona lub zaniedbana choroba, może powodować różne skutki uboczne i przykre konsekwencje u chorych. Wymienić tutaj można między innymi:

• problemy z koncentracją
• problemy z nauką
• zaburzenia snu
• zakażenia dróg rodnych
• zapalenie jelita grubego
• zapalenie wyrostka robaczkowego
• stany zapalne skóry
• utrata masy ciała

Owsica – jak sprawdzić czy dziecko ma owsiki

Badanie na owsiki jest prostym badaniem, jednak wymaga odpowiedniego przygotowania. Po pozytywnym wywiadzie z rodzicem dziecka, lekarz może zlecić również test diagnostyczny. Jeśli w trakcie badania lekarz sam zauważy w okolicy odbytu wędrujące białe niteczki, zazwyczaj ma pewność, że pacjent walczy z owsikami. Jeśli jednak takiej pewności nie ma, trzeba wykonać test.

Jak wygląda taki test na owsiki? W pierwszym kroku należy udać się do laboratorium i zapytać o formę w jakiej prowadzone są badania. Najczęściej jest to wymaz z odbytu pobierany na specjalną taśmę celofanową, którą przykleja się do odbytu chorego. Następnie taka taśma przyklejana jest do specjalnego szkiełka, i tak przygotowany preparat ogląda się pod mikroskopem.

Większość laboratoriów wymaga przeprowadzenia 3-krotnego testu, aby potwierdzić owsicę.

Można również wykonać badanie kału na pasożyty, jednak jeśli będzie ono ujemne, nie można za pewnik przyjąć, że nie ma owsicy. Mogło zdarzyć się tak, że po prostu w danej próbce nie pojawił się żaden osobnik czy jajo owsika, a mimo to, dziecko choruje na owsicę.

Leczenie owsicy – jak pozbyć się owsików

Leczenie owsicy nie jest trudne, jednak wymaga zarówno od dziecka jak i rodziców konsekwencji i dużej uwagi. Pacjent musi przyjmować leki, stosować duży rygor sanitarno-higieniczny. Wszystkie powierzchnie trzeba odkazić, zdezynfekować, a jeśli to możliwe wyrzucić (spalić). Leki nowoczesnej generacji przyjmuje się w zasadzie w pojedynczej dawce – są to leki przeciwpasożytnicze. Profilaktycznie przyjęcie jednej dawki powtarza się po dwóch tygodniach, aby upewnić się, że nie będzie nawrotu inwazji pasożytów.

Bardzo ważne by pamiętać o tym, aby przeprowadzić dużą akcję oczyszczania otoczenia. Nawet jeśli wyleczymy dziecko z owsicy, a nie zdezynfekujemy np. dywanu czy ręcznika, na którym pozostały jaja owsików, może dojść do ponownego zakażenia. Pamiętajmy także o zabawkach dzieci, te, które da się wyprać w wysokiej temperaturze warto poddać czyszczeniu w pralce, a nawet w suszarce, gdzie można zadziałać wysoką temperaturą. Pozostałe zabawki warto zdezynfekować środkiem, który zneutralizuje i usunie jaja owsików.

Owsica, a dieta

Wielu pacjentów, przy zakażeniu owsicą zmienia również swoje nawyki żywieniowe – z diety znikają między innymi węglowodany, a pojawiają się produkty wysokobiałkowe i błonnik.

Jak uniknąć owsików? Czy można ochronić się przed owsicą?

Jeśli w naszym bliskim otoczeniu ktoś choruje na owsicę, trudno będzie się nie zakazić. Trzeba jednak bezwzględnie przestrzegać zasad higieny i zdrowo się odżywiać, a być może uda uniknąć się zakażenia. Bardzo ważne jest, by od najmłodszych lat instruować dzieci zasad higieny – dokładnego i konsekwentnego mycia rąk, wycierania powierzchni. Jakich zasad przestrzegać by nie narażać siebie i bliskich na owsicę?

• przestrzegaj zasad higieny osobistej
• często myj ręce, obowiązkowo przed każdym posiłkiem, po wyjściu z toalety, po przyjściu do domu z zewnątrz
• myj owoce i warzywa przed jedzeniem ich na surowo
• obcinaj dzieciom paznokcie regularnie, na krótko, czyść przestrzenie pod-paznokciowe
• zmieniaj bieliznę rano i wieczorem
• unikaj zabawy w brudnych piaskownicach

Najczęstsze pytania o owsiki

---

BIBLIOGRAFIA

• „Częstość występowania owsika ludzkiego (Enterobius vermicularis) u dzieci z wybranych przedszkoli województwa wielkopolskiego” – M. Siekierska, K. Kot, N. Łanocha-Arendarczyk, D. Kosik-Bogacka
• J. Cianciara, J. Juszczyk, Choroby zakaźne i pasożytnicze, Lublin 2012.
• Pinworm infection, „www.cdc.gov” [online], https://www.cdc.gov/parasites/pinworm/index.html, [dostęp:] 03.12.2019.
• Threadworms, „www.nhs.uk” [online], https://www.nhs.uk/conditions/threadworms, [dostęp:] 03.12.2019.

Podobał ci się ten artykuł? Podziel się nim w social mediach!