Zapalenie pęcherza

Zapalenie pęcherza to przypadłość, która dotyka ludzi w każdym wieku. Jest spowodowana zakażeniem bakteryjnym i niestety, jest to bardzo nieprzyjemna choroba. Bakterie, które przez cewkę moczową przenikają w głąb pęcherza, ulegają tam namnożeniu i powodują stan zapalny. Ból, gorączka, trudności z oddawaniem moczu – to najpopularniejsze objawy tego schorzenia. Zapalenie pęcherza jest częste – statystycznie, w ciągu życia 20% wszystkich kobiet co najmniej raz zachoruje na zapalenie pęcherza. Statystyki są okrutne – to 50 razy częściej niż w przypadku mężczyzn. Jak się przed nim uchronić oraz jak leczyć, gdy już niestety zachorujemy? Dowiedz się więcej o zapaleniu pęcherza już teraz.

Zakażenie układu moczowego u dzieci

Zakażenie układu moczowego, tzw. ZUM może pojawiać się u małych dzieci, nawet noworodków. Nieprawidłowa higiena pieluszkowa może doprowadzić do zakażenia dróg moczowych zarówno u chłopców, jak i dziewczynek. W okresie niemowlęcym, chłopcy mogą chorować częściej niż dziewczynki, jednak statystyki wynikają z wad rozwojowych układu moczowego.

Zapalenie układu moczowego w ciąży

Również kobiety w ciąży są szczególnie narażone na zapalenie układu moczowego, głównie ze względu na spore zmiany hormonalne i niewielką zmianę w obrębie dróg rodnych (obniżenie narządów pod wpływem rosnącego brzuszka). Kobiety w ciąży powinny regularnie, przynajmniej raz w miesiącu badać mocz, a jeśli wyniki badania ogólnego będą nieprawidłowe, ponawiać je wraz z posiewem. W przypadku ZUM należy koniecznie wdrożyć odpowiednie leczenie dobrze dopasowanymi na podstawie antybiogramu antybiotykami. Nieleczone ZUM może być przyczyną wielu niebezpiecznych powikłań, takich jak przedwczesny poród, niska masa urodzeniowa dziecka.

Przyczyny zapalenia pęcherza

Bezpośrednią przyczyną zapalenia pęcherza są bakterie (choć mogą to być też inne drobnoustroje). Zakażenie układu moczowego sprowadza się najczęściej właśnie do zapalenia pęcherza (cystitis). Biologicznie, w drogach moczowych człowieka powyżej zwieracza pęcherza moczowego środowisko jest jałowe. Dopiero w momencie zakażenia dochodzi do przerwania jałowości i namnażają się bakterie. Jeżeli namnożenie bakterii jest bardzo duże i nie jest leczone, mogą one przez moczowód przedostać się do nerek, co z kolei może prowadzić do odmiedniczkowego zapalenia nerek (pyelonephritis).

Warto nadmienić, że obecność bakterii w układzie moczowym nie zawsze musi skończyć się rozwojem stanu zapalnego. W sytuacji, w której w moczu obecne są bakterie, jednak nie ma żadnych objawów zakażenia, mówimy o bakteriomoczu bezobjawowym. Taki stan nie wymaga leczenia.

Zakażenie układu moczowego bakterią Escherichia coli (E. coli)

W zdecydowanej większości przypadków, za zakażenia układu moczowego, w tym stany zapalne pęcherza odpowiedzialna jest bakteria Escherichia coli. Jest to popularna pałeczka kałowa, która powszechnie i naturalnie występuje w naszym jelicie grubym. Od odbytu do cewki moczowej niedaleka droga – to właśnie dlatego ta bakteria często przedostaje się do ujścia cewki, by następnie w pęcherzu lub wyżej wywołać stan zapalny.

Jeśli zapalenie wywołała e.coli i nie ma innych czynników sprzyjających wystąpieniu zakażenia, mówimy o niepowikłanym zakażeniu układu moczowego. Najczęściej z tzw. niepowikłanym zakażeniem układu moczowego walczą kobiety – ich cewki moczowe, ze względu na budowę anatomiczną, są bardziej narażone na kontakt i zakażenie bakterią pałeczki kałowej. Pozostałe zakażenia to mniej niż 10% wszystkich przypadków – wówczas w grę wchodzą również inne nieprawidłowości, np. w budowie dróg moczowych. Wówczas mówimy o powikłanych zakażeniach układu moczowego. Mogą one wynikać między innymi z utrudnionego prawidłowego odpływu moczu z nerki (kamica nerkowa, nieprawidłowa budowa anatomiczna), chorób gruczołu krokowego, nieprawidłowości narządu rodnego, obecności cewnika lub poważnych chorób przewlekłych – np. cukrzycy.

Czynniki sprzyjające zapaleniu pęcherza:

Istnieje wiele czynników, które sprzyjają zachorowaniu na zapalenie pęcherza. Są to czynniki na które mamy realny wpływ i możemy je ograniczać, ale też i takie, na które niewiele zdziałamy. Są to między innymi:

• budowa anatomiczna (krótka cewka moczowa, mała odległość pomiędzy cewką a odbytem)
• aktywność seksualna
• stosowanie środków plemnikobójczych
• nieprawidłowa higiena lub jej brak
• używanie sztucznej i nieoddychającej bielizny
• korzystanie z publicznych toalet
• choroby układu rozrodczego obniżające odporność i naturalną florę bakteryjną pochwy, np. wywołane grzybem Candida Albicans

Zapalenie pęcherza – objawy

Do typowych objawów zapalenia pęcherza, po których dosyć szybko można zorientować się z czym mamy do czynienia należą:

• ból w czasie oddawania moczu
• szczypanie/pieczenie w okolicach ujścia cewki moczowej
• konieczność częśtego oddawania moczu
• pobolewanie w dole brzucha
• gorączka

U części pacjentów może również wystąpić zmiana w kolorze, zapachu, konsystencji moczu, która dostrzegalna jest „gołym okiem”. Jeżeli dojdzie do tzw. krwiomoczu (czyli zmieszania moczu ze świeżą krwią), prawdopodobnie mamy do czynienia z zapaleniem błony śluzowej pęcherza. Jeżeli pojawi się gorączka, z dużym prawdopodobieństwem mamy już do czynienia z zakażeniem nerki. Wówczas mogą pojawić się także nudności i wymioty.

Diagnostyka ZUM czyli jak Rozpoznać zapalenie pęcherza moczowego?

Objawy zakażenia układu moczowego nie zawsze świadczą dokładnie o tym, schorzeniu – podobne objawy mogą dawać niektóre choroby układu rozrodczego. Jeżeli wystąpią u Ciebie objawy sugerujące ZUM, należy zgłosić się do lekarza, aby ustalić przyczynę dolegliwości i wybrać najlepszą formę leczenia. Obowiązkowe jest wykonanie badania moczu, a czasami również krwi bądź badań obrazowych.

Lekarz pierwszego kontaktu może rozpoznać zapalenie pęcherza moczowego na podstawie badania fizykalnego. Jeżeli lekarz podejrzewa, że zakażenie ma ostry i groźny charakter, warto wykonać badania takie jak USG nerek i dróg moczowych, urografię, tomografię komputerową. Jeżeli badanie moczu i diagnostyka obrazowa nie potwierdzą ZUM, należy szukać dalej. U kobiet w pierwszej kolejności należy przeprowadzić badanie ginekologiczne. Często zlecanym badaniem jest również cystoskopia (badanie diagnostyczne pozwalające na zbadanie wnętrza pęcherza moczowego poprzez wprowadzenie przez cewkę moczową cystoskopu).

Leczenie zapalenia pęcherza moczowego

W celu wyleczenia zapalenia pęcherza moczowego, należy zastosować odpowiednią antybiotykoterapię. Leki powinny być dobierane na podstawie wykonanego antybiogramu. Jeżeli dodatkowo występują objawy takie jak nudności, wymioty, gorączka, stosuje się leki objawowo. Dolegliwości ustępują w ciągu 1-3 dni od wdrożenia antybiotykoterapii, jednak leczenie należy dokończyć i nie przerywać go gdy pacjent po prostu poczuje się lepiej.

Leczenie zakażenia nerek

Jeżeli doszło do zakażenia nerki, najczęściej konieczne jest leczenie szpitalne. Wówczas leki podawane są dożylnie lub domięśniowo. Najczęściej leczenie trwa od 7 do 10 dni, jeżeli pacjent czuje się lepiej, leczenie można kontynuować w domu. Nieleczone lub nieprawidłowo leczone zakażenie nerki może prowadzić do poważniejszych schorzeń takich jak roponercze, ropień nerki, ropień okołonerkowy.

Badania po leczeniu

Po zakończonym leczeniu, pacjent powinien kontrolnie wykonać badanie moczu, najlepiej posiew. Z badaniem należy wstrzymać się co najmniej 14 dni po zakończeniu antybiotykoterapii. Jeżeli przy okazji ZUM wykryto chorobę lub wadę układu moczowego, należy kontynuować diagnostykę i pozostawać pod opieką urologa.

Jak uniknąć zapalenia pęcherza?

Możliwa jest ochrona przed zapaleniem pęcherza. Oczywiście, nie zawsze uda nam się uniknąć zakażenia, jednak możemy minimalizować ryzyko. Pomocne będzie przestrzeganie zasad życia codziennego, które nam to ułatwią, np.:

• picie odpowiedniej ilości płynów (co najmniej 1,5 litra) – wypijanie szklanki wody przed stosunkiem płciowym;
• gdy pacjent odczuwa potrzebę oddania moczu, nie powinien tej czynności odwlekać. Zawsze należy oddawać mocz po stosunku. Minimalizuje to ryzyko zakażeń pęcherza ale i dróg rodnych;
• należy przestrzegać zasad higieny i myć się przed każdym stosunkiem płciowym;
• w przypadku stosowania kremów plemnikobójczych, zaleca się zmianę antykoncepcji na inną metodę;
• warto do diety wprowadzić sok z żurawiny oraz inne produkty z żurawiny (im bardziej naturalne, tym lepiej).

Zapalenie pęcherza domowe sposoby

Zapalenie pęcherza to schorzenie wywoływane przez bakterie – niestety wymaga leczenia antybiotykami. Doraźnie, przed wizytą u lekarza można radzić sobie domowymi sposobami, by ulżyć sobie w bólu i poprawić samopoczucie.

1. ciepła bielizna i ogrzewanie okolic pęcherza – pęcherza nie można przeziębiać. Wychłodzenie będzie nasilało ból i nieprzyjemne dolegliwości. Warto na czas infekcji cieplej się ubierać – przynajmniej od pasa w dół. Pomocny będzie także termoforek z ciepłą (nie gorącą) wodą.
2. Można zastosować kąpiel i nasiadówkę z rumianku – rumianek ma właściwości przeciwzapalne oraz bakteriobójcze, odpowiednio zastosowany przyniesie doraźną ulgę. Warto również pić napar z rumianku.
3. Pomocne mogą okazać się również nasiadówki i kąpiele w naparze z dziurawca, krwawnika, igliwia.
4. Preparaty OTC i inne ziołowe specyfiki bez recepty – można posiłkować się również popularnymi lekami z grupy OTC lub ziołowymi suplementami takimi jak Furagina, Fitolizyna, Żuravit, Urosept, Neofuragina etc.

FAQ czyli najczęściej zadawane pytania o ZUM