Choroba Hashimoto

Hashimoto

Choroba Hashimoto – czym jest i skąd się bierze

Jednym z najczęściej diagnozowanych w kontekście tarczycy zespołów chorobowych jest Hashimoto. Czym jest? Skąd się bierze? Jakie są jego objawy? Jak leczyć hashimoto i jaką dietę stosować w tej jednostce chorobowej? Spróbujemy w niniejszym tekście odpowiedzieć na te pytania. Tarczyca to narząd, który posiadamy od urodzenia. Jest to narząd, który w istotny sposób wpływa na prawidłowe funkcjonowanie całego naszego organizmu. Choć potocznie często pada sformułowanie “masz tarczycę” jako określenie stanu chorobowego, wszyscy posiadamy tarczycę, ale nie wszyscy odczuwamy “choroby tarczycy”. Podobna sytuacja jest z prostatą – gruczoł posiada każdy mężczyzna, a i tak w rozumieniu potocznym prostata to określenie jednostki chorobowej, mylne zresztą.

Najważniejsze informacjeZmienne
Objawyproblemy skórne, problemy z wagą, senność, przewlekłe zmęczenie, wypadanie włosów, wahania nastroju, opuchlizna, zaburzenia miesiączkowania
Specjalistaendokrynolog, internista
Czas trwaniazazwyczaj do końca życia
Prewencjazdrowa dieta, suplementacja, regularna kontrola endokrynologiczna

Co to jest tarczyca?

Tarczyca to gruczoł, który wpływa na cały nasz organizm. Zlokalizowany jest w części szyjnej organizmu. Gdy tarczyca nie działa prawidłowo, w naszym organizmie dochodzi do szeregu zmian, ale negatywne skutki nieprawidłowej pracy tarczycy manifestują wszystkie zależne od niej organy. Najczęściej skutki uboczne widoczne są w pracy jajników, serca, ale także w narządzie, który pozornie niewiele ma wspólnego, czyli w skórze.

Skóra w przypadku choroby haszimoto robi się sucha, traci swoją sprężystość i dobrą kondycję. Również włosy stają się inne niż zwykle – wypadają, są wiotkie, szorstkie, zmęczone i łamliwe. 

Stan zapalny – choroba autoimmunologiczna

Wszystkie objawy, które przypisujemy chorobie Hashimoto, wynikają z toczącego się w organizmie stanu zapalnego. 

Najczęściej choroba Hashimoto dotyczy kobiet w przedziale wiekowym 30-50 lat. Choć schorzenie może dotyczyć również mężczyzn, nazywana jest zdecydowanie chorobą kobiecą, bo chorują głównie kobiety. Mimo, iż przedział wiekowy najczęściej chorujących to właśnie 3-5 dekada życia, mogą chorować również dzieci i młodzież. W przypadku tych dwóch grup, choroba Hashimoto, jest najczęściej występującą chorobą tarczycy.

Jak choroba Hashimoto zaburza pracę tarczycy?
Jak choroba Hashimoto wpływa na tarczycę?

Nadczynność i niedoczynność tarczycy

Gdy dochodzi do tzw. nadczynności tarczycy, pojawia się przerost gruczołu, tarczyca jest wyraźnie zarysowana na szyi i widać rosnące wole. Przy niedoczynności pojawia się także przyspieszona praca serca, utrata masy ciała i gorsze samopoczucie. 

Z niedoczynnością mamy do czynienia w sytuacji, gdy tarczyca produkuje za mało hormonu tarczycowego. Pojawiają się wówczas problemy skórne, pocenie się, przyrost masy ciała czy stany depresyjne i przewlekłe zmęczenie.

Choroba Hashimoto – przyczyny

Choroba Hashimoto to schorzenie autoimmunologiczne. Jest to przewlekłe zapalenie tarczycy, które osłabia system odpornościowy i działanie niektórych narządów. 

Jakie mogą być przyczyny choroby Haszimoto?

Choroba Hashimoto jest chorobą autoimmunologiczną, bardzo skomplikowaną i złożoną. Nie jest do końca rozwikłana. Przyczyn problemów z tarczycą jest wiele, a potencjalnego winowajcy można i należy szukać przede wszystkim w czynnikach genetycznych, stresie i niewłaściwej diecie. 

Wśród potencjalnych czynników wpływających na rozwój i pogłębianie choroby wymienić należy:

  • czynniki genetyczne
  • przewlekły stres
  • wahania poziomu hormonów
  • infekcje
  • wysokie spożycie jodu
  • niedobory selenu
  • niewłaściwa dieta
  • trwałe terapie lekami

Naukowcy wciąż nie wiedzą skąd dokładnie bierze się choroba tarczycy Hashimoto. Czynniki prowadzące do stanu zapalnego z czasem doprowadzają do tego, że toczący się w tarczycy stan zapalny zaczyna dosłownie “zjadać” tarczycę. Komórki tarczycy zaczynają ją atakować i w samej sobie widzą wroga, dlatego właśnie chorobę nazywa się autoimmunologiczną. 

Inne przyczyny choroby tarczycy

Istnieją również teorie, które zakładają, że do choroby Hashimoto mogą przyczyniać się przebyte choroby wirusowe, zwłaszcza te z grupy coxsackie, adenowirusów i echowirusów. Niektórzy biorą pod uwagę również podłoże alergiczne – przebiegająca jako niezdiagnozowana i nieleczona przewlekła alergia może prowadzić do tego, że organizm niszczy swoje własne tkanki. 

Choroba długo może nie dawać żadnych objawów, podczas gdy proces zapalny toczy się i upośledza działanie organizmu. Dlatego w profilaktyce tak ważne jest regularne wykonywanie badań, chociażby podstawowych badań diagnostycznych tzw. panelu tarczycowego. W skład podstawowych badań tarczycy wchodzą badanie poziomu TSH, FT3, FT4 oraz przeciwciał Anty-TG i Anty-TPO.

Hashimoto objawy

Objawy Haszimoto nie są jednoznaczne i często trudno od razu zdiagnozować chorobę. Niestety objawy występujące przy tym schorzeniu, bardzo często mogą występować przy innych chorobach, a nawet mogą nie być traktowane jako objawy choroby w ogóle. 

Wśród najczęściej notowanych objawów choroby Hashimoto wymienić można:

  • zaburzenia miesiączkowania
  • zawroty głowy
  • zaburzenia rytmu serca
  • złe samopoczucie
  • plamy i przebarwienia skórne
  • zła kondycja włosów
  • niezidentyfikowane bóle mięśni i stawów
  • problemy z oddychaniem
  • uczucie duszności
  • zmęczenie
  • senność
  • spadek koncentracji
  • utrata wagi/przybieranie na wadze ( nagła zmiana wagi w stosunku do tego co było)
  • pogorszenie nastroju
  • depresja
Objawy Hashimoto
Najpopularniejsze objawy choroby Hashimoto

Diagnostyka Hashimoto – jakie badania żeby potwierdzić chorobę

Diagnostyka choroby haszimoto jest trudna, żmudna i wymaga często wielu dodatkowych badań laboratoryjnych. Podstawą zawsze jest wywiad lekarski. Po zebraniu dokładnego wywiadu, lekarz przeprowadza również badanie palpacyjne – sprawdzi dłońmi tarczycę, jej kształt, budowę, oceni ewentualne odchylenia od normy. Bardzo ważnym i dokładnym badaniem, które daje lepszy ogląd na stan i kondycję tarczycy jest badanie USG. Dzięki badaniu ultrasonograficznemu, lekarz będzie wiedział jaki jest dokładny rozmiar gruczołu tarczycy oraz czy tarczyca ma prawidłową budowę. USG pozwoli również ocenić czy w tarczycy nie ma guzków. 

Mówi się często, że tarczyca swym kształtem przypomina motyla, dlatego różne grupy zrzeszające osoby chorujące na tarczycę czy wspierające osoby chore, wykorzystują ten symbol w swojej komunikacji.

Innym badaniem jest wspomniane już badanie poziomu TSH czyli tyroksyny we krwi. Innymi parametrami są badania wolnych hormonów tarczycowych (FT3 i FT4) oraz przeciwciał przeciwtarczycowych (anty-TPO, anty-TG i TRAb). 

Wyniki badań, które mogą sugerować, że mamy do czynienia z chorobą Hashimoto:

  • wysokie stężenie przeciwciał TPO (w mianie co najmniej 500; jeśli występuje mniejsze miano, również może być to Hashimoto przy współistnieniu innych objawów jednak dodatnie miano tych przeciwciał może również występować przy innych chorobach). 
  • niewłaściwy niemieszczący się w normach poziom hormonu TSH, potwierdzony cechami niedoczynności lub nadczynności tarczycy
  • hipoechogeniczny miąższ widoczny w obrazie USG

Jeżeli rozpoznamy chorobę Hashimoto u pacjenta, należy podjąć odpowiednie kroki. W zależności od tego w jakiej kondycji aktualnie znajduje się pacjent, wdraża się:

  • dietę 
  • zmianę stylu życia
  • farmakoterapię
  • chirurgiczne usuwanie tarczycy

Jak przebiega Hashimoto?

Choroba Hashimoto, jeśli jest nieleczona, postępuje i prowadzi do coraz bardziej intensywnych zmian. Niedoczynność w Hashimoto ma charakter postępujący – zmienia się rozmiar tarczycy. W trakcie choroby zwykle tarczyca zmniejsza się, ale w niektórych przypadkach, paradoksalnie może się zwiększyć. 

U pacjentów, u których rozpoznano Hashimoto, ale ich stan ogólnych jest zadowalający lub wręcz dobry, wystarczy zmiana trybu życia i dieta przeciwzapalna. Utrzymanie dobrej kondycji pozwala uniknąć farmakoterapii. 

Hashimoto, a choroby współistniejące

Chorzy na Hashimoto zazwyczaj borykają się z tzw. chorobami współistniejącymi. Często są to po prostu inne niedczynności np. niedoczynność przytarczyc, niedoczynność nadnerczy, niedoczynność gonad czy niedoczynność wysepek trzustkowych. Jednocześnie, szacuje się, że nawet co trzeci chory na Hashimoto choruje na inną chorobę autoimmunologiczną. Najczęściej są to celiakia, miastenia, zespół Sjogrena lub anemia złośliwa.

Jakie leki na Hashimoto?

Leczenie Hashimoto może przyjmować charakter farmakologiczny. Wówczas lekarz zaleca przyjmowanie leków przeciwzapalnych na uspokojenie stanu zapalnego toczącego się w organizmie, a następnie wdraża się przyjmowanie hormonów tarczycowych w postaci lewotyroksyny (najpopularniejsze preparaty to Letrox i Euthyrox). Są to tabletki, które mają specyficzne wymagania – lewotyroksynę należy przyjmować na czczo i popić szklanką wody. Nie wolno jeść ani pić co najmniej dwie godziny przed przyjęciem leku i godzinę po przyjęciu (można tylko popić tabletkę wodą). Leki te są stosowane od dawna w całej Unii Europejskiej, cechują się dobrą tolerancją i co najważniejsze – działają. Osoby przyjmujące lewotyroksynę często muszą przyjmować ją do końca życia. Raz na kilka miesięcy (co najmniej raz na pół roku) należy badać stężenie tyroksyny we krwi, dzięki czemu można będzie weryfikować dawkę hormonu i w razie konieczności zmienić ją. 

Hashimoto, a psychika

Choroba haszimoto wpływa na nasza psychikę i niestety,  w negatywnym sensie. Osoby przewlekle stresujące się chorują częściej i ciężej. Zarówno niedoczynność jak i nadczynność tarczycy mogą objawiać się depresją lub nadmierną pobudliwością. Jeżeli farmakoterapia nie doprowadzi do złagodzenia objawów ze strony układu psychicznego, konieczna może być konsultacja z psychologiem lub psychiatrą. 

Zmiany hormonalne zawsze mogą odbijać się w pewien sposób na naszej psychice. Dopóki organizm radzi sobie sam nie ma problemu, lecz gdy problem narasta, a stres piętrzy się, warto skorzystać z pomocy profesjonalisty. 

Dieta na Hashimoto

Niezwykle istotną kwestią u chorych na Hashimoto jest prawidłowa dieta. Część pacjentów prowadzona przez lekarzy będzie “leczona” wyłącznie dietą i to już wystarczy by unormować poziom hormonów i przeciwciał do tego stopnia, że choroba będzie kontrolowana, a jej przebieg będzie bardzo łagodny.

Czym charakteryzuje się dieta przy haszimoto ? jakie produkty spożywać, a jakich produktów unikać? Jakich zasad przestrzegać w diecie przy tej chorobie autoimmunologicznej?

Przede wszystkim spożywaj dużo błonnika. Przy tej chorobie często dochodzi do spowolnienia perystaltyki jelit. Aby zachować jej prawidłowe funkcjonowanie, należy spożywać produkty bogate w błonnik. Nie tylko przyspiesza on pracę jelit, ale także usuwa toksyny z naszego organizmu. Pacjentom z chorobą haszimoto zaleca się spożywanie nawet dwa razy większej porcji błonnika, niż standardowo. Znajdziemy go w świeżych warzywach i owocach, kiełkach, produktach pełnozbożowych.

Istotnym składnikiem w diecie chorych jest także białko. Sięgajmy po białko dobrej jakości. Odpowiednia forma i jakość białka przyswajanego z diety pozwoli na utrzymanie optymalnej wagi. Nie każde białko będzie dobre dla osób z haszimoto- pacjentom chorującym na tę chorobę autoimmunologiczną zaleca się unikać mleka, twarogu, jogurtów. Często przy chorobie Hashimoto występuje także nietolerancja laktozy, więc nie ma co narażać organizmu na dodatkowe obciążenia. Chorzy powinni spożywać dobre gatunkowo mięso, jaja, produkty roślinne wysokobiałkowe.

Bardzo ważnym składnikiem, który można i który warto dostarczać w diecie są tzw. goitrogeny. Znajdziemy je w produktach takich jak brukselka, brokuły, gorczyca, brzoskwinie, kalarepa, rzodkiewki, truskawki, rzepa, bataty, szpinak, chrzan, gruszki, jarmuż, kalafior czy siemię lniane oraz orzeszki piniowe. 

Cukry proste w diecie haszimoto są stricte zakazane, jednak dobre, złożone węglowodany powinny stanowić część naszego jadłospisu. Najlepsze będą te w fasolach, kaszach i soczewicach.

Dieta w haszimoto – czego nie jeść?

Istnieje również całkiem długa lista produktów, które w diecie na Hashimoto jest niewskazana, żeby nie powiedzieć – zakazana. Na takiej liście znajdują się między innymi:

  • gotowe wędliny, zwłaszcza te zawierające soję
  • soja
  • lecytyna sojowa
  • gluten
  • alkohol
  • kawa
  • herbata
  • orzechy
  • ryż
  • kukurydza
  • pomidory
  • papryka

Najpopularniejsze pytania o Hashimoto

Co wskazuje na Hashimoto?

Nieprawidłowe poziomy przeciwciał anty-TPO i anty-TG w dużych odchyleniach od normy. Dodatkowo przerost tarczycy i guzkowaty charakter tego narządu.

Czy Hashimoto jest poważne?

Jeśli Hashimoto jest kontrolowane, nie ma powodów do obaw. Choroba pozostawiona sama sobie może prowadzić do poważnych konsekwencji u chorego.

Jak pokonać chorobę Hashimoto?

Czy można umrzeć na chorobę Hashimoto?

Choroba Hashimoto nie będzie bezpośrednią przyczyną zgonu, jednak nieleczona może doprowadzić do degeneracji i uszkodzeń wielonarządowych, co w konsekwencji może przełożyć się na śmierć pacjenta.

Hashimoto jakie badania?

Hashimoto co jeść?

BIBLIOGRAFIA

  • D. Szostak-Węgierek, T. Bednarczuk i in., Zasadność stosowania diety bezglutenowej w chorobie Hashimoto: stanowisko Grupy Ekspertów Sekcji Dietetyki Medycznej Polskiego Towarzystwa Żywienia Pozajelitowego, Dojelitowego i Metabolizmu (POLSPEN), „Postępy Żywienia Klinicznego” 2018, nr 2, t. 14, s. 33-47.
  • A. Hubalewska-Dydejczyk, E. Bandurska-Stankiewicz i in., Postępowanie w chorobach tarczycy u kobiet w ciąży, „Endokrynologia Polska”, 2011, t. 62, nr 4.
  • A. Szczeklik, P. Gajewski, Interna Szczeklika 2016, MP, Kraków 2016, str. 1294-1295.
  • C. Dosiou, G. D. Sanders, S. S. Araki, L. M. Crapo, Screening pregnant women for autoimmune thyroid disease: a cost-effectiveness analysis, “European Journal Endocrinology” 2008, t. 158, s. 841–851.
  • T. F. Davies, Pathogenesis of Hashimoto’s thyroiditis (chronic autoimmune thyroiditis), “uptodate.com” [online], www.uptodate.com/contents/pathogenesis-of-hashimotos-thyroiditis 2011, [dostęp:] 21.12.2020.
Podobał ci się ten artykuł? Udostępnij go innym!

INFORMACJA

Treści na Stronie internetowej www.choroba.com.pl udostępniane są wyłącznie w ogólnych celach informacyjnych, popularnonaukowych i nie stanowią porady medycznej, na której mogliby Państwo polegać. Wszelkie informacje zawarte na tejże stronie internetowej są dostarczane wyłącznie do celów edukacyjnych i nie mają na celu zastąpienia indywidualnej porady medycznej udzielanej przez lekarza lub innego dostawcę usług zdrowotnych ani nie stanowią rekomendacji jakiegokolwiek określonego sposobu leczenia. Należy zawsze zasięgnąć porady swojego lekarza lub innego wykwalifikowanego dostawcy usług zdrowotnych odnośnie sposobu leczenia zalecanego dla Państwa diagnozy lub stanu chorobowego. Nigdy nie należy lekceważyć porady medycznej ani opóźniać jej zasięgnięcia z powodu informacji przeczytanych na Stronie internetowej.