Różyczka – co to za choroba?
Różyczka u dzieci
Szczepienie na różyczkę
Objawy różyczki
Diagnostyka różyczki
Leczenie różyczki
Różyczka w ciąży
Różyczka to typowa choroba wieku dziecięcego, wywołuje ją wirus z rodziny Togaviridae. U pacjenta wirus namnaża się w wielu miejscach – w nosie, gardle, ale jest obecny również w krwi, kale i moczu. W jamie nosowo-gardłowej można uzyskać go już 7 dni przed pojawieniem się wysypki – co więcej, obecny jest tam nawet do 14 dni po zniknięciu wysypki.
Różyczka – co to za choroba?
Wyłącznym gospodarzem różyczki jest człowiek – nie chorują żadne inne gatunki. Jest to choroba zakaźna – do zakażenia dochodzi drogą kropelkową przez kontakt z osobą chorą. Jedynym wyjątkiem jest tzw. różyczka wrodzona, gdy ciężarna matka chorująca w ciąży na różyczkę, przekazuje wirusa dziecku przez łożysko.
Najczęściej do zakażeń dochodzi na przełomie zimy i wiosny, jednak zachorować można niezależnie od pory roku i atmosfery. Materiałem zakaźnym są wydzielina z jamy nosowo-gardłowej osoby zakażonej, jej krew, mocz i kał.
Różyczka u dzieci
Najczęściej chorują dzieci – głównie te przebywające w żłobkach, przedszkolach i szkołach – w dużych skupiskach istnieje większe ryzyko zakażenia. Małe dzieci przechodzą chorobę bardzo łagodnie, powikłania zdarzają się incydentalnie.
Człowiek po przechorowaniu nabywa odporność na różyczkę. Można również się zaszczepić. Noworodki i niemowlęta utrzymują odporność na około 6 miesięcy po urodzeniu. Oczywiście jeśli matka była szczepiona lub przebyła zakażenie i posiadała przeciwciała.
Okres wylęgania różyczki wynosi od 14 do 21 dni, natomiast zakaźność od 7 dni przed wysypką do około 5 dni po wystąpieniu wysypki.
Szczepienie na różyczkę
Zgodnie z obowiązującym w Polsce kalendarzem szczepień, dzieci na różyczkę szczepi się szczepionką skojarzoną MMR, w 13-14 miesiącu życia. Szczepienie zaleca się także kobietom planującym ciążę, a które nie chorowały w dzieciństwie lub były szczepione dawniej niż 15 lat przed planowaną ciążą.
Objawy różyczki
U najmłodszych pacjentów, w pierwszej fazie choroby w zasadzie nie obserwujemy objawów. Nieco starsze dzieci i dorośli, jeszcze przed wysypką, manifestują objawy grypopodobne – bóle głowy, bóle kończyn, bolesność gardła, podwyższona temperatura, nudności, brak apetytu oraz czasami zapalenie spojówek.
Najbardziej charakterystycznym objawem różyczki jest wysypka, różowa o charakterze plamisto-grudkowym. Najczęściej najpierw pojawia się na twarzy i szyi, a później na całym ciele. U części pacjentów można zaobserwować powiększenie węzłów chłonnych.
Wystąpienie wysypki powinno pacjenta skłonić do wizyty u lekarza – tylko lekarz będzie w stanie ze 100% pewnością ocenić, czy jest to różyczka czy inna choroba.
Diagnostyka różyczki
Doświadczony lekarz bez problemu rozpozna różyczkę u pacjenta w każdym wieku. Niezbędna jednak jest konsultacja osobista i zebranie wywiadu lekarskiego. Badania serologiczne zleca się tylko u kobiet w ciąży i noworodków, jeżeli zachodzi taka potrzeba.
Leczenie różyczki
Leczenie tej choroby jest stricte objawowe, ponieważ nie zwalczamy samego wirusa, a jedynie objawy, które wywołuje (oczywiście o ile są one na tyle uporczywe). Chorym na czas choroby zaleca się pozostawanie w domu, odpoczynek i leżenie w łóżku. W przypadku mocno podwyższonej temperatury można stosować środki przeciwgorączkowe.
Symptomy różyczki ustępują samodzielnie po kilkunastu dniach. Rzadko mogą powodować działania niepożądane. Powikłaniem mogą być zapalenie stawów, zapalenie mózgu czy zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.
Różyczka wrodzona, u niemowląt może powodować poważniejsze skutki takie jak trwałe uszkodzenie wzroku, słuchu, mózgowe porażenie dziecięce, padaczkę, a nawet zaburzenia kardiologiczne czy hormonalne.
Różyczka w ciąży
Poważnym problemem są zachorowania na różyczkę przez kobiety będące w ciąży. W zależności od tego w którym trymestrze kobieta zachoruje, może dojść do poważnego uszkodzenia płodu lub nawet obumarcia wewnątrzmacicznego.
Jeśli matka zachoruje w pierwszym trymestrze, może prowadzić to do embriopatii różyczkowej. Składają się na nią zaćma, jaskra, małoocze, wady serca, małogłowie. Noworodki, które miały długotrwały kontakt z wirusem często borykają się z zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych, zapaleniem mózgu, zapaleniem mięśnia sercowego, zapaleniem płuc, zapaleniem nerek, zapaleniem wątroby i mięśni
Najpopularniejsze pytania o różyczkę
BIBLIOGRAFIA
- Szczeklik A., Choroby wewnętrzne, tom II, Wydawnictwo MP, Kraków 2010.
- Bennett J., Dolin R., Blaser M., Choroby zakaźne, Wydawnictwo Medipage, Warszawa 2020.
- Drutz J., Różyczka, Pediatria po Dyplomie, 3/2011.
Bruhl W., Brzozowski R.,: Wademekum lekarza ogólnego. PZWL, Warszawa 1990 - Rutter P.: Opieka farmaceutyczna. Objawy, rozpoznanie i leczenie. Wydawnictwo Medyczne Elsevier Urban i Partner, Wrocław 2004
- Kostowski W., Herman Z.S.: Farmakologia. Podstawy farmakoterapii. PZWL, Warszawa 2014
- Treben M.: Wracamy do natury. Choroby dziecięce. Oficyna Wydawnicza Spar, Warszawa 1993
Podobał Ci się ten artykuł? Udostępnij go dalej w social mediach!