Nadciśnienie tętnicze

Szacuje się, że nadciśnienie tętnicze dotyka obecnie aż 33% dorosłych Polaków. Dane są zatrważające – przerażają tym bardziej, że ponad połowa ludzi z tej grupy nie ma świadomości o dotyczącym ich ryzyku. W związku z niewiedzą, nie stosują żadnego leczenia, co jest w wielu przypadkach śmiertelnym zagrożeniem. Niestety, niewłaściwe leczenie lub co gorsza brak podejmowanych środków, kończą się bardzo poważnymi konsekwencjami, w tym śmiercią.

Co to jest nadciśnienie? Czym jest nadciśnienie?

O takim zjawisku mówimy, gdy występuje wysokie ciśnienie krwi w układzie naczyń krwionośnych – gdy wartość ciśnienia skurczowego wynosi więcej niż 140 mmHg lub gdy ciśnienie rozkurczowe jest wyższe aniżeli 90 mmHg. Oczywiście są to sztywne normy i należy interpretować je indywidualnie, zawsze w odniesieniu do holistycznego obrazu pacjenta.

Ryzyko zachorowania na nadciśnienie tętnicze wzrasta naturalnie z wiekiem. Pojawia się też u osób młodych, a nawet dzieci i młodzieży, jednak zwykle jako wynik innych dolegliwości czy choroba towarzysząca i przejściowa.

Podział ciśnienia krwi – jaką skalę stosować

Istnieją normy, które od lat pozostają niezmienne. Dzięki temu w łatwy sposób szybko można ocenić, czy wartości ciśnienia tętniczego są prawidłowe czy nie. W przypadku nieprawidłowości zalecana jest kontrola lekarska oraz dalsza diagnostyka. I tak należy przyjąć, że:

• ciśnienie poniżej 120/80 mmHg jest optymalne
• ciśnienie skurczowe w przedziale 120-129 oraz rozkurczowe w przedziale 80-84 jest prawidłowe
• ciśnienie skurczowe 130-139 mmHG oraz rozkurczowe 85089 jest prawidłowe, jednak już wysokie

Każdy wynik powyżej tych wartości należy interpretować jako nadciśnienie tętnicze.

Nadciśnienie tętnicze i jego rodzaje

Rozpoznanie nadciśnienia tętniczego to poważna sprawa. Lekarz już na podstawie pomiaru ciśnienia może określić stopień dolegliwości. Wyróżniamy trzy stopnie nadciśnienia tętniczego.

• I stopień charakteryzuje się ciśnieniem skurczowym na pziomie 140-159 mmHg i rozkurczowym 90-99 mmHg.
• II stopień charakteryzuje się ciśnieniem skurczowym na poziomie 160-179 mmHg i rozkurczowym 100-109 mmHg.
• III stopień charakteryzuje się ciśnieniem skurczowym powyżej 180 mmHg i rozkurczowym powyżej 110 mmHg.

Ciśnienie tętnicze	Skurczowe	Rozkurczowe
Ciśnienie optymalne	<120	<80
Ciśnienie prawidłowe	120 – 129	80 – 84
Ciśnienie wysokie prawidłowe	130 – 139	85 – 89
Nadciśnienie I stopnia	140 – 159	90 – 99
Nadciśnienie II stopnia	160 – 179	100 – 109
Nadciśnienie III stopnia	≥ 180	≥ 110
Izolowane nadciśnienie skurczowe	≥ 140	< 90

Nadciśnienie tętnicze przyczyny – jakie są powody zbyt wysokiego ciśnienia

Jest wiele potencjalnych powodów nadciśnienia. Niektóre przypadki nadciśnienia powstają na tle tendencji genetycznych, inne pod wpływem środowiska, a jeszcze inne są wynikiem konkretnego schorzenia. Z całą pewnością we wszystkich tych przypadkach ogromne znaczenie ma też prowadzony styl życia.

Tak zwane nadciśnienie pierwotne może pojawiać się bez konkretnej przyczyny, a przynajmniej takiej, która jest możliwa do ustalenia.

Nadciśnienie wtórne pojawia się zwykle na skutek różnych chorób. W gronie schorzeń, które mogą podnosić ryzyko wystąpienia nadciśnienia tętniczego, należy wymienić między innymi: zespół Cushinga, choroby nerek, choroby tętnic nerkowych, zespół Conna, guzy chromochłonne, bezdech senny, zwężenie aorty.

Innymi poważnymi czynnikami, które zwiększają ryzyko wystąpienia nadciśnienia są:

• nieprawidłowy tryb życia
• otyłość (zwłaszcza otyłość brzuszna)
• palenie papierosów
• nadwaga
• brak aktywności fizycznej
• nadmierna podaż soli
• nadmiar alkoholu
• predyspozycje genetyczne

Rozwój nadciśnienia, jako schorzenia, jest procesem długotrwałym i nie bierze się z przysłowiowego „powietrza”. Są czynniki, na które mamy realny wpływ, a które istotnie przekładają się na pojawienie się i pogłębienie nadciśnienia. Zgodnie z zasadą – lepiej zapobiegać, niż leczyć – warto minimalizować ryzyko nadciśnienia stawiając na odpowiednią profilaktykę.

Nadciśnienie tętnicze objawy – jak objawia się nadciśnienie tętnicze?

Wbrew pozorom, u wielu pacjentów objawy są niezauważalne, zwłąszcza w początkowej fazie choroby. Dopiero, gdy nieprawidłowości w ciśnieniu przyjmują większe parametry objawy stają się wyraźne i oczywiste. Poważne symptomy nadciśnienia są często diagnozowane są jako osobne jednostki chorobowe, podczas gdy tak naprawdę są objawem, czy wręcz skutkiem nadciśnienia. Powikłaniami nadciśnienia może być np. przerost lewej komory serca, rozwój miażdżycy, zawał serca czy nawet udar.

Do często opisywanych i pojawiających się jako cechy wspólne osób cierpiących na nadciśnienie należą:

• duszności
• bóle głowy
• zawroty głowy
• bezsenność
• kołatania serca
• wzmożona potliwość
• uderzenia gorąca
• zaczerwienienia twarzy i dekoltu
• niewielka sprawność fizyczna
• mała odporność psychiczna

Gdy nadciśnienie jest już w fazie zaawansowanej i stale się pogłębia, mogą pojawić się cięższe symptomy takie jak:

• nieprawidłowa praca nerek
• problemy z prawidłowym czuciem
• problemy z poruszaniem się
• kłopoty ze wzrokiem
• obniżona sprawność intelektualna
• wychłodzenie kończyn
• obrzęki kończyn

Rozpoznanie nadciśnienia u dorosłych i u dzieci

O nadciśnieniu tętniczym możemy mówić, gdy w przynajmniej dwóch pomiarach wartości ciśnienia skurczowego przekroczą 140, a rozkurczowego 90 mmHg. U dzieci do takich pomiarów stosuje się specjalne dedykowane siatki centylowe. U dorosłych najczęściej nie można określić przyczyny bezpośredniej nadciśnienia – jedynie 10% przypadków kończy się znalezieniem przyczyny (nadciśnienie wtórne), natomiast u dzieci jest wręcz przeciwnie.

W trakcie diagnostyki nadciśnienia tętniczego należy wykluczyć choroby oraz okoliczności, które mogą powodować nadciśnienie tętnicze a nie wymagają wdrożenia leczenia przewlekłego. Wymienić tutaj trzeba:

• choroby miąższu nerek oraz naczyń krwionośnych przy nerkach
• guzy nadnerczy
• guzy nerek
• schorzenia endokrynologiczne
• stosowanie niektórych leków i używek

Nadciśnienie białego fartucha

Warto wspomnieć o bardzo ciekawym zjawisku. Mianowicie wielu pacjentów, wykonując pomiar ciśnienia w gabinecie lekarskim, denerwuje się. Wpływa to na wynik pomiaru i często jest on znacznie podwyższony, aniżeli w trakcie badania w domu. Zjawisko takie, z uwagi na częstotliwość występowania, doczekało się nawet swojego konkretnego określenia – jest to tzw. nadciśnienie białego fartucha, związane z obecnością lekarza, sanitariusza, pielęgniarki.

Jakie metody diagnostyczne wykorzystuje się przy stawianiu rozpoznania?

• pomiar ciśnienia – podstawowa metoda diagnostyczna. Oczywiście nadciśnienia tętniczego nie zdiagnozujemy po pojedynczym niewłaściwym pomiarze. Pomiary te muszą być wykonywane regularnie, w możliwie identycznych okolicznościach. Pacjent przed pomiarem powinien być wypoczęty, wyspany i zrelaksowany. Jeśli mierzymy ciśnienie rano, nie robimy tego od razu po wstaniu – odczekujemy co najmniej kilkanaście minut, najlepiej w pozycji siedzącej. Nie mierzymy ciśnienia po jedzeniu, ćwiczeniach, dużym wysiłku czy stresie – w takich okolicznościach odczekujemy.

• metoda eliminacji – wykluczenie powikłań narządowych również jest jedną z bardzo istotnych i pomocnych metod diagnostycznych. W przypadku podejrzenia nadciśnienia tętniczego warto spojrzeć na problem holistycznie.

• badanie echokardiograficzne serca – to badanie wykonuje się u pacjentów, którzy mają już potwierdzone nadciśnienie tętnicze – badanie pomaga określić stan serca i jego naczyń.

• badania laboratoryjne – podstawą są jak zawsze odpowiednie badania laboratoryjne. Należy wykonać badanie potasu, morfologię krwi, oznaczyć stężenie sodu, glukozę, kreatyninę. Warto zbadać także cholesterol i wykonać badanie moczu.

Nadciśnienie tętnicze leczenie

Podstawą leczenia i najlepszym krokiem ku zdrowiu jest zrozumienie skąd bierze się nadciśnienie oraz jakie spustoszenie może siać w naszym organizmie. Leczenie wymaga podjecia radykalnych kroków – konieczna jest zmiana stylu życia, minimalizacja czynników ryzyka. Nierzadko leki obniżające ciśnienie trzeba brać do końca życia.

Pierwszym krokiem do odzyskania dobrej kondycji i samopoczucia jest wdrożenie odpowiedniej diety. Do tego dochodzi suplementacja minerałami, witaminami oraz leki. Lekami pierwszego rzutu są leki hipotensyjne, czyli takie, które obniżają ciśnienie.

Do zmian stylu życia, które są obowiązkowe w przypadku nadciśnieniowców należy: zwiększenie aktywności fizycznej, rzucenie palenia, jeśli pacjent pali papierosy, redukcja masy ciała w przypadku nadwagi lub otyłości, eliminacja soli i alkoholu z diety. Ogólnie uznaje się, że najzdrowszą i najbardziej optymalną dietą dla osób z nadciśnieniem tętniczym jest tzw. dieta śródziemnomorska.

Wśród suplementów stosowanych przy nadciśnieniu wymienić można następujące preparaty:

• preparaty moczopędne
• beta-blokery, które obniżają napięcie układu współczulnego
• blokery kanału wapniowego
• antagonistów aldosteronu
• inhibitory konwertazy angiotensyny i blokery receptora angiotensynowego

Nadciśnienie tętnicze dieta – co jeść przy problemach z ciśnieniem by je obniżyć?

Właściwa dieta jest niezwykle istotna w przypadku osób cierpiących na problemy z nadciśnieniem tętniczym. Prawidłowe odżywianie pozwala uregulować zbyt wysokie ciśnienie krwi, a także, jeśli uda się pacjentowi utrzymać tendencję do zdrowego odżywiania, być może uda się także wyeliminować schorzenia

Podstawowe zasady diety na obniżenie ciśnienia:

• Zmniejsz BMI masy ciała do mniejszego niż 24kg/m2 (obwód pasa u kobiet nie więcej niż 88, u mężczyzn 102 cm)
• ogranicz spożycie soli do maksymalnie 5 g na dzień (jest to równowartość 1 płaskiej łyżeczki deserowej) – pamiętaj, że dotyczy to wszystkiego co spożywasz, także gotowych potraw i dodatków, jak np. ketchup, musztarda, sosy, zupy gotowe etc.
• Jeśli lubisz pieczywo, wybieraj wyłącznie pełnoziarniste produkty zbożowe, również w kwestii makaronów. Musisz zrezygnować zupełnie z tzw. białego pieczywa, czyli bułek, bułeczek, drożdżówek, tradycyjnego chlebka czy ciast i ciasteczek wypiekanych z mąki pszennej.
• używając nabiału wybieraj produkty o niskiej zawartości tłuszczu, najlepiej do 2%.
• Podobnie w kwestii mięsa – wybieraj chude mięso, np. kurczaka, indyka, schab. Wyeliminuj wysokoprzetworzone wędliny – jeśli na kanapce lubisz mieć mięso, przygotowuj je samodzielnie.
• jedz dużo świeżych warzyw, zwłaszcza tych, które naturalnie obniżają ciśnienie. Warto wybierać warzywa zielone, np. seler naciowy, brokuły, brukselkę, sałatę. W diecie obniżającej ciśnienie przydadzą się również warzywa strączkowe.
• W diecie nie może zabraknąć owoców obniżających ciśnienie, zwłaszcza cytrusów.
• Jeśli tłuszcze to dobre, najlepiej oleje tłoczone na zimno, oliwa z oliwek, olej z pestek winogron.
• Zadbaj o stałą i regularną ilość orzechów i zdrowych nasion w diecie.

Zioła na nadciśnienie tętnicze

Wysokie ciśnienie to problem wielu dorosłych Polaków. Prowadzić do niego może wiele chorób, nieprawidłowy styl życia, stres. Jak w walce z nadciśnieniem mogą pomóc zioła? Czy warto je stosować i jeśli tak, to jakie mieszanki będą najbardziej skuteczne?

Czy zioła obniżają ciśnienia i czy faktycznie mogą pomóc? Tak. Ziołolecznictwo od tysięcy lat jest jedną z najskuteczniejszych i najmniej inwazyjnych metod zwalczania ciśnienia. Ale uwaga – stosowanie ziół, zwłaszcza w dużych ilościach i długofalowo, powinno być każdorazowo omawiane z lekarzem. Niektóre zioła mogą wchodzić w interakcje z lekami – osłabiać je lub wzmagać ich działanie.

Do najpopularniejszych ziół stosowanych w obniżaniu ciśnienia należą:

• głóg dwuszyjkowy – wykazuje silne działanie rozkurczające oraz uspokajające. Wspiera pracę serca, poprawia ukrwienie mięśnia sercowego, pozytywnie wpływa na przepływ wieńcowy krwi. Co ciekawe, głóg dwuszyjkowy zwiększa tolerancję serca na niedobory tlenu. Wykazuje również łagodne działanie moczopędne.
• ziele serdecznika – jest skutecznym ziołem obniżającym ciśnienie krwi. Wykazuje także łagodne działanie uspokajające.
• ziele fiołka trójbarwnego – wpływa na poprawę elastyczności naczyń krwionośnych, wykazuje działanie rozkurczowe.
• skrzyp polny – regularnie spożywany reguluje ciśnienie oraz wpływa na poprawę samopoczucia.
• melisa – łagodzi wysokie ciśnienie wywołane stresem i napięciem nerwowym.
• ziele ruty – działa rozkurczowo, obniża ciśnienie.
• ziele jemioły – pomaga regulować ciśnienie krwi, działa uspokajająco, wspiera odporność organizmu i przeciwdziała miażdżycy.
• korzeń mniszka – obniża ciśnienie, reguluje poziom cholesterolu i cukru we krwi.
• ostryż długi – znany pod nazwą…kurkuma. Obniża ciśnienie krwi, wykazuje działanie przeciwmiażdżycowe.
• rumianek – rumianek wykazuje silne działanie uspokajające i relaksacyjne. Do tego łagodzi stres i jest pomocny w leczeniu nadciśnienia.
• dzika róża – owoc dzikiej róży ma pozytywny wpływ na cały układ krwionośny i serce.